In het Indiase Hindoeïsme is een Purana een genre van heilige teksten die verhalen, mythologieën en kosmologische beschrijvingen bevatten. Ze bevatten ook instructies over rituelen, filosofische concepten en morele lessen. De term “Purana” is afgeleid van het Sanskriet woord “Puranam”, wat “oude” betekent.
Er zijn in totaal 18 belangrijke Purana’s die bekend staan als Mahapurana’s en een aantal kleinere Purana’s genaamd Upapurana’s. De Mahapurana’s omvatten de Brahma Purana, Padma Purana, Vishnu Purana, Shiva Purana, Bhagavata Purana, Narada Purana, Markandeya Purana, Agni Purana, Bhavishya Purana, Brahma Vaivarta Purana, Linga Purana, Varaha Purana, Skanda Purana, Vamana Purana, Kurma Purana, Matsya Purana, Garuda Purana en Brahmanda Purana.
De strekking van de Purana’s varieert van de ene tekst tot de andere, maar over het algemeen bevatten ze verhalen over goden en godinnen, de schepping van de wereld, de aard van het universum en de mensheid, karma, reïncarnatie, yoga en de verlossing van de ziel. De Purana’s worden beschouwd als een belangrijke bron van kennis en spirituele wijsheid in de Indiase religieuze tradities.
Schepping, secundaire schepping, de dynastieën van de koningen, hun handelingen en de regeerperioden van de Manu’s zijn de vijf basiskenmerken van iedere purana.
Naast de vijf basiskenmerken in de inleiding vermeld, is er ook een uitgebreidere omschrijving van de kenmerken:
- De schepping (van dit universum,sarga),
- de daaropvolgende schepping (van verschillende werelden en wezens, visarga),
- de handhaving (het onderhoud, de vritti of sthana)
- en bescherming (de raksha of poshana van de levende wezens),
- de tijdperken van heersen (manvantara‘s van de verschillende Manu‘s),
- de dynastieën (vams’as),
- de vertellingen over hen (vams’a-anucaritam),
- de vernietiging (van verschillende aard, pralaya of samsthâ),
- de motivatie (van het individuele of hetu)
- en de allerhoogste toevlucht (de Fortuinlijke of apâs’raya ).
Er zijn 18 purana’s, onderverdeeld in drie groepen van elk zes:
De zes Vishnu Purana’s
De zes Brahma Purana’s
De zes Shiva Purana’s