Geschiedenis van het Vajrayana
Vadjrayana, Mantrayana of Tantra in boeddhisme wordt vaak verkeerd begrepen, onder andere door het grote verschil in onze culturele achtergrond met die van het verre oosten.
Er wordt in het algemeen heel veel symboliek in tantra gebruikt die niet makkelijk te doorgronden is, er is ook verwarring met de tantrische traditie in het hindoeïsme, en er zijn recentelijk allerlei puur op sex gerichte zaken verzonnen die de naam tantra hebben gekregen.
WAT IS VAJRAYANA
Vadjrayana, dat ook wel Tantrayana of Mantrayana wordt genoemd, is een afdeling van het Mahayana boeddhisme of het ‘Grote Voertuig’. Het is gebaseerd op zowel de Theravada- als op algemene Mahayana-beoefeningen.
Voordat we het Vajrayana binnengaan, is het nodig dat we geoefend zijn in het streven om van de cyclus van wedergeboorte bevrijd te worden (drang naar bevrijding), ons hart moet toegewijd zijn aan het bereiken van de verlichting voor het welzijn van alle voelende wezens (Bodhicitta) en we moeten enig inzicht hebben in de wijsheid die de leegte van inherent bestaan realiseert.
Vervolgens kunnen we van een gekwalificeerde tantrische leraar een initiatie (inwijding/toestemming) ontvangen, en dienen we ons te houiden aan eventuele geloften en verplichtingen die wij bij de initiatie ontvangen. Op basis hiervan kunnen we instructies voor beoefening ontvangen en ons wijden aan de Vajrayana-meditaties.
Eén van de belangrijkste Vadjrayana-technieken bestaat uit onszelf te visualiseren als boeddha en onze omgeving als de mandala, ofwel de zuivere omgeving van deze boeddha. Door deze visualisaties, transformeren we ons negatieve zelfbeeld in dat van de boeddhavorm, en kunnen zo de positieve eigenschappen van een boeddha in onze eigen geest cultiveren. Het risico bij deze methode is dat we het in plaats van het te zien als een beoefening om boeddha te worden, mogelijk gaan denken dat we al boeddha zijn, en niet meer aan onszelf te hoeven werken. Juist bij de gecompliceerde, mystieke beoefeningen blijft het essentieel om beide voeten op de grond te houden.
Boeddhistische tantra bezit ook speciale technieken om onszelf tijdens het stervensproces, de tussenfase (bardo in het Tibetaans) en de wedergeboorte te transformeren in een boeddha.
Er zijn ook speciale meditatietechnieken om zowel één-puntige concentratie (Shamatha in het Sanskriet) te ontwikkelen als een buitengewoon subtiele geest te manifesteren. Deze subtiele staat van geest kan, wanneer je de leegte realiseert, zeer krachtig en snel de verstorende emoties als woede en gehechtheid zuiveren. Hierom kan het Vadjrayana een gestudeerde en goed getrainde beoefenaar, die werkt onder leiding van een volledig gekwalificeerde tantrameester, de verlichting brengen in het huidige leven.
Boeddhistische tantra is niet hetzelfde als hindoeïstische tantra, al lijkt het er van buiten wellicht wel op. Evenmin is het een soort magie. Er zijn over het Vadjrayana een aantal boeken geschreven die onjuiste informatie of volledig misleidende interpretaties bevatten. Als we hier dus echt iets over te weten willen komen, is het van belang om of boeken te lezen die door een kundig leraar zijn geschreven of, nog veel beter, onderricht van een gekwalificeerde meester te zoeken.
Vooral over het sexuele aspect van tantra zijn er bijzonder veel misverstanden; het gaat hier echter totaal niet om orgiën te vieren en orgasmes te bereiken; integendeel, als men boeddhistische tantra beoefent dan is juist volledige controle van de sexuele energie belangrijk om deze energie te transformeren in wijsheid en mededogen.