Vedanta-Filosofie

De Vedanta-filosofie is een van de zes orthodoxe scholen van Indiase filosofie en wordt beschouwd als een van de meest invloedrijke en spirituele tradities binnen het hindoeïsme. Vedanta richt zich op de interpretatie van de Upanishads, een reeks oude geschriften die de filosofische en spirituele kern van het hindoeïsme vormen.

1. Non-dualiteit (Advaita): Een van de meest prominente stromingen binnen Vedanta is Advaita Vedanta, dat staat voor “non-dualiteit”. Deze filosofie leert dat er slechts één ultieme werkelijkheid is, genaamd Brahman, en dat alles in het universum, inclusief het individuele zelf (atman), uiteindelijk één is met Brahman. Het onderscheid tussen het individuele zelf en de kosmische werkelijkheid is slechts een illusie, en het doel van het leven is om deze illusie te doorbreken en de eenheid te realiseren.
2. Drie aspecten van werkelijkheid (Trimurti): Vedanta erkent drie aspecten van de ultieme werkelijkheid, namelijk Brahman (de absolute realiteit), Atman (het individuele zelf), en Maya (illusie of kosmische sluier). Deze drie aspecten worden vaak geassocieerd met de Trimurti, waarbij Brahman overeenkomt met Brahma (de schepper), Atman met Vishnu (de beschermer) en Maya met Shiva (de vernietiger).
3. Zoektocht naar zelfrealisatie: Vedanta benadrukt de zoektocht naar zelfrealisatie (atma-jnana), waarbij individuen hun ware aard als onsterfelijke zielen (atman) begrijpen en zich bewust worden van hun verbinding met Brahman. Dit wordt bereikt door contemplatie (manana), meditatie (dhyana), en het bestuderen van de Vedanta-geschriften.
4. Verwerping van rituelen: In tegenstelling tot sommige andere Indiase filosofische stromingen, zoals Mimamsa, verwerpt Vedanta de nadruk op uitgebreide rituelen en offers. Het gelooft dat het naleven van religieuze plichten en rituelen belangrijk kan zijn voor spirituele groei, maar uiteindelijk is zelfkennis en realisatie van non-dualiteit van groter belang.
5. Verschillende substromingen: Naast Advaita Vedanta zijn er andere substromingen binnen Vedanta, zoals Dvaita Vedanta (dualiteit) en Vishishtadvaita Vedanta (gekwalificeerde non-dualiteit), die enigszins verschillende opvattingen hebben over de relatie tussen het individuele zelf en Brahman.
6. Moderne invloed: Vedanta heeft een sterke invloed gehad op het moderne hindoeïsme en heeft ook aanhangers buiten India aangetrokken. Swami Vivekananda, een invloedrijke hindoe-monnik, bracht Vedanta naar het Westen aan het einde van de 19e eeuw, wat leidde tot een groeiende interesse in oosterse spiritualiteit en filosofie.

Over het algemeen omarmt Vedanta de zoektocht naar spirituele verlichting en zelfrealisatie door middel van filosofische ondervraging, meditatie en het begrip van non-dualiteit. Het heeft een diepgaande invloed gehad op de ontwikkeling van het hindoeïsme en blijft een levendige en relevante filosofische traditie in de hedendaagse wereld.