Wat is Tantra ?
Prana (qi, ki, chi, grondluminescentie) is onze levensenergie die als enige energie altijd in ons aanwezig is. Het is de energie die we ervaren als we gelijkmoedig zijn, in rust en balans zijn, intens genieten om simpele eenvoud, alert + leegte + vreugde tegelijk ervaren. Omdat het lichaam altijd functioneert op de grootst mogelijk aanwezige energie én het mogelijk is om middels bepaalde oefeningen prana te vergroten kunnen we ervoor zorgen dat prana de grootst mogelijke energie is in het lichaam. Het lichaam functioneert dan op de energie van de rust en balans en alle reacties van het lichaam zijn dan ook in rust en balans; gedachten komen tot rust, lichaamsprocessen komen tot rust, emoties en gevoelens komen tot rust… alles komt tot rust. Dit stadia, dit ervaren, dit is Tantra.
De term tantra betekent in de Indiase tradities ook elke systematische, breed toepasbare “tekst, theorie, systeem, methode, instrument, techniek of praktijk”.
In het boeddhisme staan de Vajrayana -tradities bekend om hun tantrische ideeën en praktijken, die gebaseerd zijn op Indiase boeddhistische tantra’s . Zij omvatten Indo-Tibetaans boeddhisme , Chinees esoterisch boeddhisme , Japans Shingon-boeddhisme en Nepalees Newar-boeddhisme .
De term “Tantra” na ongeveer 500 BCE, in het boeddhisme, hindoeïsme en jaïnisme, is een bibliografische categorie, net als het woord Sutra (wat “samen naaien” betekent, een afspiegeling van de metafoor van “samen weven” in Tantra ). Dezelfde boeddhistische teksten worden soms tantra of sutra genoemd; Vairocabhisambodhi-tantra wordt bijvoorbeeld ook wel Vairocabhisambodhi-sutra genoemd .
Waar komt Tantra vandaan ?
Het lijkt er op dat Tantra duizenden jaren geleden geleden ontstond in Kashmir: een afgelegen provincie in het noorden van India. Het was één van de vele geloofsstructuren die deel uit maken van ‘het Hindoeïsme’: een door westerlingen verzonnen verzamelterm voor de ontelbare godsdiensten die ooit werden bedreven in de enorme, vruchtbare vallei van de Indus rivier.
Tantra lijkt sterkt te zijn beïnvloedt door het Shaktisme: een spirituele traditie waarin het vrouwelijke, de Godin, werd vereerd.
Tantra verspreide zich snel. Het was namelijk speciaal bedoeld voor… iedereen. Je moet je voorstellen: in die tijd stonden alleen de priesters of monniken in contact met het goddelijke. Zij wijdden hun leven aan meditatie en beoefening in afzondering; in kloosters, tempels of grotten.
Iedereen kon Tantra beoefenen; ook vrouwen en mensen uit een lage kaste. Ook mensen met een gezin, een baan en een sociaal leven. De oefeningen waren zo ontworpen dat je ze kon doen tussen de dagelijkse werkzaamheden door.
Tantra heeft een aantal periodes van grote populariteit gekend. Naar verluid trokken er ooit duizenden Tantrische leraren rond in Azië: als liefdespaar onderricht gevend aan iedereen die dat wilde ontvangen.
Rond het jaar 1100 bestond er in Azië zelfs een enorm Tantrisch koninkrijk, dat zich uitstrekte over Noord Thailand, Cambodja en Myanmar. De beroemde Angkor Wat tempels zijn gebouwd door een Tantrische koning.
Maar: niet alle heersers zijn gelukkig met verlichtte, zelfdenkende onderdanen. Helaas zijn er dan ook veel verhalen van hoe Tantrische beoefenaars en leraren bruut werden achtervolgd en vermoord.
Daarom is Tantra lange periodes ondergronds gegaan. Beoefenaars kwamen in het geheim bij elkaar, diep in de dichte wouden waar de keurige burgers niet kwamen. Anno 2022 wordt het woord ‘Tantra’ in India nog steeds geassocieerd met zwarte magie en hekserij.
Hoe beleven wij Tantra ?
De chakra’s staan beschreven in tantrische teksten, zoals de Sat-Cakra-Nirupana en Padaka-Pancaka. Hierin worden ze beschreven als emanatie (uitstraling) van bewustzijn van brahman, een energie die uit het spirituele voortkomt en geleidelijk aan concreter wordt, verschillende niveaus van chakra’s creëert en uiteindelijk tot rust komt in de chakra Muladhara (wortelchakra).[16] De chakra’s maken hierdoor onderdeel uit van de emanationistische theorie, evenals de kabbala in het westen of lataif-e-sitta in het soefisme en het neoplatonisme. De energie die loskwam bij het ontstaan, kundalini, ligt opgerold en slapend onder in de ruggengraat. Het doel van de tantrische en kundalini-yoga is deze energie vrij te maken en door de andere chakra’s heen te laten stromen, totdat het de eenheid met god bereikt in de kruinchakra.