Erotische literatuur bevat fictieve en feitelijke verhalen en verslagen van eros – gepassioneerde, romantische of seksuele relaties – bedoeld om soortgelijke gevoelens bij lezers op te wekken, in contrast met erotiek, dat zich meer specifiek richt op seksuele gevoelens. Andere veel voorkomende elementen zijn satire en sociale kritiek.
Er is veel erotische literatuur met erotische kunst, ter illustratie van de tekst. Montcorbier
De archaïsche periode in de Griekse geschiedenis beslaat de periode van ± 800 tot 480 v. Chr. Het woord archaïsch is van Griekse oorsprong en betekent vrij vertaald ‘uit het begin’.
De Oudgriekse literatuur is de literatuur in het Oudgrieks geschreven tot de 4e eeuw. Het oude Griekenland had al vroeg een rijke traditie, met namen als Homerus en Hesiodus, en zou tevens de Romeinse literatuur inspireren tot literaire werken van formaat. De literatuur van de 20e-21e eeuw is nog steeds in meer of minder mate beïnvloed door de literatuur die de Grieken meer dan twee millennia eerder creëerden.
Erotiek uit het oude Nabije Oosten
Als we de Egyptische wijsheidsteksten mogen geloven, was echtelijke trouw de norm in het oude Egypte. Maar er is ook veel over overspel bekend. Seks was in principe bedoeld voor het verwekken van zo veel mogelijk nakomelingen. Ook stimulerende middelen waren bekend. Medische teksten bevelen hiervoor een crème van honing (zie ‘Papyrus met recepten’) aan.
Erotiek in de Middeleeuwen
Erotiek is een belangrijk aspect in de middeleeuwse literatuur. Omdat in die tijd de meerderheid van de bevolking analfabeet was, is het duidelijk dat dit een onderwerp van de “geletterde” klasse was. In die tijd moesten de verhalen aan het “gewone” volk doorverteld worden.
Doordat het geschreven woord vrijelijk door de verteller werd verklaard en uitgesproken, kwam het dat erotische scènes vaak met een humoristische ondertoon tot leven kwam – hetgeen ook de bedoeling leek. Door de vele toespelingen naar erotiek werden de luisteraars door het verhaal geboeid. Zo werden de verhalen ook beter onthouden en makkelijker doorverteld.
Erotiek in de Italiaanse renaissance
Lange tijd bleef de mode hetzelfde, zelfs bij de rijken. Van de 16de tot de 18de eeuw veranderden slechts enkele kleinigheden (vorm van de hoed, de broek kreeg een gulp), maar het voornaamste modeverschijnsel is dat de welgestelden zich meer en meer van de boerenbevolking wilden onderscheiden. Het bovenkleed, verschillend van lengte voor de mannen, lang voor de vrouwen, verving de overkiel. De onderkiel, die zowel mannen als vrouwen aantrokken, werd door alle lagen van de bevolking gedragen tussen hemd en overkleed.
“En we hebben u niet hemels of aards, niet sterfelijk of onsterfelijk gemaakt, opdat ge als een vrij en soeverein kunstenaar uzelf boetseert en modelleert in de vorm die ge verkiest. Het staat u vrij naar het lagere, het dierenrijk te ontaarden; maar ge kunt u ook verheffen naar het hogere, het goddelijke rijk door eigen wilsbeschikking.”
In de 15de en 16de eeuw worden de bakens uitgezet van de hedendaagse kunst en literatuur. De renaissance (letterlijk: ‘wedergeboorte’) wordt beschouwd als een bloeitijd voor de kunsten en letteren, een wedergeboorte van de door de renaissancemens bewonderde klassieke oudheid. Hedendaagse historici vinden de term nogal problematisch en geven de voorkeur aan de term ‘vroegmoderne tijd’. Voor ons onderzoek is de term ‘renaissance’ veel eenduidiger. De renaissance is dan een herontdekking van het heidense prechristelijke godendom en het nieuw leven inblazen van de ‘liefdes der goden’. De Grieks-Romeinse mythologie wordt een geliefd onderwerp voor wereldse schilderijen. Dat heeft niet zozeer te maken met een ontkerkelijking, want de renaissance is in wezen even christelijk als de middeleeuwen. Deze verschuiving heeft te maken met de opdrachtgevers. Dat zijn in de middeleeuwen vooral de Kerk, terwijl in de renaissance de hoven en de groeiende burgerij, de nieuwe koopkrachtige middenklasse, in de portemonnee tast om kunst te bestellen.
De renaissance is ook de periode waarin de drukpers en het papier worden uitgevonden, twee vondsten die het mogelijk maken erotische geschriften moeiteloos en betaalbaar te verspreiden. De renaissance is ten slotte het tijdperk van nieuwe beelddragers: houtsnedes, gravures en blokboeken stellen voortaan iedereen met enige financiële middelen in staat een collectie pikante prenten aan te leggen, een eigen erotisch prentenkabinet.
China
Chinese literatuur heeft een traditie van erotische verhalen die teruggaat tot minstens de 16e eeuw.
De vroegste roman met expliciete seksualiteit is Ruyijun zhuan (The Lord of Perfect Satisfaction) , door Xu Changling . De criticus Charles Stone heeft betoogd dat pornografische techniek de “unie van banaliteit, obsceniteit en herhaling” is en alleen de “beginselen” van plot, stijl en karakterisering bevat, terwijl alles wat niet seksueel stimulerend is, wordt vermeden. Als dit het geval is, concludeerde hij, dan is The Lord of Perfect Satisfaction de “bron van Chinese erotiek”, maar geen pornografie. Een ander opmerkelijk werk is The Carnal Prayer Mat, meestal toegeschreven aan Li Yu (1657). De bekendste seksueel expliciete roman is de Jin Ping Mei, geschreven door een auteur die alleen een pseudoniem gebruikte (zijn echte naam is onbekend).
Japan
Er is ook een traditie van erotische fictie in Japan. Een deel hiervan is doujinshi , of onafhankelijke strips, die vaak fanfictie zijn . De sharebon (洒落 本) was een premodern Japans literair genre. Percelen draaiden rond humor en entertainment in de plezierverblijven. Het is een subgenre van gesaku.
Indonesië
In Indonesië, een mysterieuze erotische schrijver die alleen bekend staat als Enny Arrow schreef talloze romans van eind jaren zeventig tot begin jaren negentig die in het geheim via tijdschriftenverkopers werden verspreid. De meeste romans staan bekend om hun vulgaire en hyperbolische, soms komische taal. Ze worden nu door sommige Indonesiërs als klassiekers beschouwd en zijn voor historische doeleinden gescand.
Als de rede de slaaf is van de passies, zo Hume het wil, wat is dan de plaats van de passies in de eeuw van de rede? In 2021 gaat het themadossier van het Jaarboek De Achttiende Eeuw over liefde, hartstocht en erotiek tijdens de Verlichting. We zijn op zoek naar bijdragen die ingaan op diverse – literaire, historische, artistieke of filosofische – aspecten van amoureuze praktijken, gaande van kerkelijke huwelijken tot libertijnse losbandigheden en alles ertussenin. Hoe werden liefde en seks beleefd, bekeken en beoordeeld in de achttiende eeuw, en beschreven en verbeeld in, onder meer, wetenschappelijke teksten, brieven, romans, juridische documenten en de visuele cultuur? Welke verschuivingen vonden plaats in de opvattingen over liefde, seks en erotiek, en wat was hierbij de rol van de kerk, de staat en andere controlerende instanties? De liefde laat zich niet begrenzen, dus welkom zijn artikelen over liefde in al haar (gender- en seksuele) diversiteit in de lange achttiende eeuw (1670-1830) zonder geografische beperkingen.